Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to przewlekłe, nawracające schorzenie. Obserwuje się je w okolicach obfitujących w liczne gruczoły łojowe. Dotyczy przede wszystkim skóry owłosionej głowy, twarzy i górnej części tułowia.

Kto najczęściej choruje?

Około 2-5% populacji ma łojotokowe zapalenie skóry, jednak  głównie są to osoby młode, między 18-40 rokiem życia, częściej mężczyźni. Łagodna odmiana tego schorzenia to łupież skóry owłosionej głowy występujący nawet u około 50% populacji. Zwiększona obecność na skórze saprofitycznych, lipofilnych drożdżaków Pityrosporum ovale uważana jest za przyczynę choroby.  Zmiany skórne obserwuje się częściej  u chorych psychicznie, z depresją, zakażonych wirusem HIV.

Obraz kliniczny i lokalizacja ŁZS

Zmiany dotyczą najczęściej owłosionej skóry głowy, okolic zausznych, uszu, na twarzy zajmują głównie brwi i okolicę między brwiowa, czoło na granicy ze skórą owłosioną,  fałdy nosowo-policzkowe, okolicę wąsów, brody. Choroba  może być także w okolicy mostkowej i między łopatkowej, w fałdach i zgięciach stawowych. Obserwuje się  zazwyczaj dobrze odgraniczone ogniska rumieniowo-złuszczające, niekiedy z sączeniem i żółtawymi strupami. Wykwity mogą być minimalne lub bardzo nasilone, dotyczyć np. tylko jednej lokalizacji. U pacjentów nie zawsze jest łojotok, skóra może być też sucha i wrażliwa.

Przebieg łojotokowego zapalenia skóry

Zazwyczaj jest to przewlekłe, nawracające schorzenie o różnym stopniu nasilenia i rozległości. Zaostrzenia zmian obserwuje się jesienią, zimą, a poprawę w okresie letnim. Także nieprawidłowa dieta, alkohol, nieodpowiednia pielęgnacja skóry może nasilać rumień i jej złuszczanie. Chorzy często skarżą się na znaczny świąd i pieczenie. W przypadku nasilonego łojotoku, nawracającego zapalenia łojotokowego skóry głowy może pojawić się przerzedzenie włosów.

Leczenie i pielęgnacja łojotokowego zapalenia skóry

Skóra u osób z łojotokowym zapaleniem skóry może być wrażliwa, łatwiej ulegać podrażnieniom. Dlatego należy umiejętnie dobierać preparaty do pielęgnacji. Miejscowo zalecane są produkty  zmniejszające wydzielanie łoju, ograniczające ilość Pityrosporum ovale (przeciwgrzybicze, przeciwdrożdżakowe), utrzymujące prawidłowy poziom nawilżenia skóry i odbudowujące jej barierę ochronną. Wśród składników aktywnych korzystnie oddziałujących na kondycję skóry z łojotokowym zapaleniem wymienić można: niacynamid, bakuchiol, pro- i prebiotyki, d-pantenol, alantoinę, kwas hilauronowy, trehalozę a także niektóre kwasy np. kwas azelainowy, kwas laktobionowy. Na skórę głowy najczęściej stosowane są preparaty w postaci szamponów czy wcierek. Miejscowo można polecać także inhibitory kalcyneuryny, witaminy D3, siarczek selenu, pityronian cynku, siarkę, kwas salicylowy, olejek z drzewa herbacianego oraz wyciągi roślinne np. z tymianku pospolitego. Dobór preparatu uzależniony jest od obrazu klinicznego – nasilenia i rozległości wykwitów. Niekiedy  konieczne jest leczenie ogólne przeciwgrzybicze.