Rogowacenie mieszkowe (rogowacenie okołomieszkowe) to zmiany powstające w wyniku nieprawidłowego rogowacenia mieszków włosowych. Zmiany zlokalizowane są głównie na skórze ramion i ud. Choroba ma przebieg sezonowy, a nasilenie objawów obserwujemy zazwyczaj w miesiącach zimowych. Skóra jest sucha, szorstka, przypomina tarkę. W ujściach mieszków włosowych tworzą się małe, rogowe czopy, niekiedy z zaróżowieniem skóry wokół mieszka włosowego. Rogowacenie mieszkowe może stanowić problem estetyczny, obniżać jakość życia ze względu na długotrwałość zmian i widoczność. Odpowiednia pielęgnacja skóry pomoże poprawić jej wygląd.

Rogowacenie mieszkowe – przyczyny

Choroba dotyczy dzieci, młodzieży (od 40% do około 80%) i dorosłych (około 40%). Zmiany częściej występują u kobiet. U osób starszych rogowacenie ma tendencję do ustępowania. Schorzenie uwarunkowane jest genetycznie. Może być obecne u innych członków rodziny, towarzyszyć atopowemu zapaleniu skóry czy innym zaburzeniom rogowacenia uwarunkowanym genetycznie.

Proces rogowacenia

Rogowacenie, czyli keratynizacja jest naturalnym procesem zachodzącym w skórze. Komórki ulegają różnym przemianom, przesuwając się ku powierzchni skóry i już jako martwe złuszczają się. Jednak proces ten może zostać zaburzony, a komórki zamiast złuszczyć się mogą zalegać w mieszku. Przypuszcza się, że rogowacenie mieszkowe związane jest z nieprawidłowym rogowaceniem nabłonka mieszków włosowych i tworzeniem małych czopów rogowych w ich obrębie. Być może zaburzenie rogowacenia dotyczy łodygi włosa lub lejka mieszka włosowego. Włos rośnie i nie wyrasta” na zewnątrz” tyko jakby „zwija się”, skręca w mieszku włosowym. Mieszek pęka i ten proces powoduje zaburzenie keratynizacji. W mieszku włosowym powstaje czop rogowy. Zaburzeniu keratynizacji sprzyja niedobór witaminy A. W miejscach typowych dla rogowacenia mieszkowego skóra jest sucha, obserwuje się wzrost przepuszczalności warstwy rogowej (uszkodzona bariera naskórkowa) i zwiększenie TEWL.

Rogowacenie mieszkowe – obraz kliniczny

Zmiany lokalizują się najczęściej na górnych, zewnętrznych powierzchniach ramion, przednich i bocznych powierzchniach ud, na pośladkach, mogą dotyczyć także twarzy. Rogowacenie i rumień o różnym nasileniu na bocznych powierzchniach policzków obserwuje się głównie u dzieci i młodzieży.

W ujściach mieszków włosowych gromadzi się keratyna w postaci „rożka”. Na skórze widoczne są hiperkeratotyczne grudki, bez stanu zapalnego lub z nieznacznym zaczerwienieniem skóry wokół mieszka włosowego. Wykwity są zazwyczaj liczne, nie mają tendencji do zlewania się. Skóra jest sucha, szorstka, przypomina nieco tarkę z wyczuwalnymi 1-2 milimetrowymi „zgrubieniami”, czy „gęsią skórkę”. Schorzenie nie daje żadnych dolegliwości, jednak może towarzyszyć mu świąd skóry. Rogowacenie mieszkowe to stan z pogranicza fizjologii. Nasila się w okresie grzewczym w miesiącach zimowych przy zwiększonej suchości skóry, a poprawę obserwujemy w miesiącach letnich.

Wskazówki pielęgnacyjne

Odpowiednia pielęgnacja może pomóc zredukować objawy rogowacenia mieszkowego i poprawić wygląd skóry. Wskazane jest:

• zapobieganie nadmiernemu wysuszeniu skóry poprzez stosowanie preparatów intensywnie nawilżających zawierających w składzie humektanty (np. kwas hialuronowy, trehaloza, gliceryna) i emolienty (np. oleje roślinne),
• unikanie częstych kąpieli, lepiej wziąć prysznic,
• używanie do mycia łagodnych preparatów myjących, nie naruszających bariery ochronnej skóry,
• stosowanie kosmetyków ułatwiających złuszczenie obumarłych komórek naskórka, zawierających w składzie enzymy (np. keratolina), kwasy (np. kwas mlekowy, salicylowy) i inne substancje o właściwościach keratolitycznych (np. mocznik),
• w razie potrzeby redukcja świądu skóry.

Jeśli rogowacenie mieszkowe jest nasilone wskazana jest wizyta u lekarza dermatologa.