Cukry, inaczej zwane węglowodanami lub sacharydami, to szeroka grupa związków organicznych złożonych z atomów węgla, wodoru oraz tlenu. Z uwagi na swoje cenne właściwości i wielokierunkowe działanie są częstym składnikiem kosmetyków do pielęgnacji skóry i włosów.

Podział cukrów

Ze względu na budowę cząsteczkową wyróżniamy cukry proste (monosacharydy) oraz złożone (disacharydy, oligosacharydy, polisacharydy).

Podział sacharydów:

• monosacharydy – składają się z jednej cząsteczki cukrowej (np. glukoza, fruktoza),
• oligosacharydy – zbudowane z 2 (disacharydy) do 10 jednostek cukrów prostych połączonych ze sobą wiązaniami glikozydowymi (np. sacharoza, laktoza),
• polisacharydy – składają się z ponad 10 monosacharydów (np. skrobia, celuloza).

Wpływ na skórę i włosy

Cukry znalazły zastosowanie w branży kosmetycznej zarówno jako składniki aktywne wykazujące korzystne działanie na skórę, jak i funkcjonalne odpowiadające za właściwości fizykochemiczne kosmetyku (stabilność, lepkość, konsystencja).

W kosmetykach cukry pełnią przede wszystkim rolę humektantów, co oznacza, że mają zdolność do wiązania wody, pomagając w ten sposób utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia skóry. Przykładem popularnego silnego humektanta jest kwas hialuronowy, który często jest składnikiem kremów nawilżających, szczególnie polecanych do pielęgnacji skóry suchej i odwodnionej. Niektóre cukry np. trehaloza wykazują właściwości przeciwutleniające, przez co chronią skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które mogą przyspieszać starzenie się skóry. Z kolei inne, takie jak β-glukan czy miód działają przeciwzapalnie i przyspieszają procesy regeneracji. Takie cukry sprawdzają się świetnie w pielęgnacji skóry wrażliwej i skłonnej do podrażnień. Ponadto niektóre węglowodany np. inulina są prebiotykami, które wspomagają rozwój korzystnych bakterii na powierzchni skóry.

Wiele cukrów wykazuje pozytywne działanie nie tylko w pielęgnacji skóry, ale także włosów. Z uwagi na właściwości nawilżające, wygładzające i zmiękczające składniki te zapobiegają przesuszeniu włosów, nadają im połysk i wpływają na ogólną poprawę ich kondycji. Co więcej obecność niektórych sacharydów w recepturze kosmetyku zapobiega krystalizacji masy przy ujściu z butelki czy tubki.

Cukry w kosmetykach

Cukry to składniki bardzo popularne i często wykorzystywane w kosmetykach.

Trehaloza

Trehaloza to disacharyd złożony z dwóch cząsteczek glukozy, który występuje naturalnie i pełni rolę ochronną dla bakterii, grzybów czy bezkręgowców przed wpływem niekorzystnych warunków środowiskowych. W kosmetykach składnik ten wykazuje silne właściwości nawilżające i antyoksydacyjnie. Pełni także funkcję stabilizującą i ochronną dla masy produktu.

Kwas hialuronowy

Kwas hialuronowy to polisacharyd z grupy glikozaminoglikanów otrzymywany w wyniku procesów biotechnologicznych. Jest to składnik silnie nawilżający. Dzięki właściwościom higroskopijnym jedna cząsteczka kwasu hialuronowego jest w stanie związać ok. 250 cząsteczek wody. Z uwagi na masę cząsteczkową wyróżnia się kwas hialuronowy niskocząsteczkowy, charakteryzujący się lepszą przenikalnością do głębszych warstw naskórka oraz wysokocząsteczkowy, który tworzy warstwę chroniącą przed nadmierną transepidermalną utratą wody i szkodliwymi czynnikami środowiskowymi. W celu uzyskania kompleksowego działania na skórę często łączone są obie formy tego kwasu.

W kosmetyce zastosowanie znalazły również pochodne kwasu hialuronowego, takie jak hialuronianu sodu czy hialuronianu potasu. Oprócz działania nawilżającego, kwas hialuronowy zagęszcza i stabilizuje fazę wodną kosmetyku, a w produktach do pielęgnacji włosów zapobiega ich elektryzowaniu się.

Inulina

Inulina to polisacharyd, który naturalnie występujący w korzeniach, bulwach i kłączach roślin. Składnik ten wykazuje właściwości nawilżające poprzez tworzenie na skórze ochronnego filmu, który zapobiega utracie wody z naskórka. Dodatkowo inulina jest przeciwutleniaczem. Działa również jako prebiotyk, wspomagając mikrobiom skóry. W kosmetykach do włosów wygładza, nabłyszcza i nawilża, natomiast w preparatach myjących obniża potencjał drażniący związków powierzchniowo czynnych. Ponadto inulina często jest składnikiem kremów do cery wrażliwej, kremów nawilżających, odżywczych, łagodzących podrażnienia i przeciwtrądzikowych.

Ksylitol

Ksylitol to cukier pozyskiwany z kory brzozy. Składnik ten nawilża, ogranicza transepidermalną utratę wody (TEWL) oraz uelastycznia warstwę rogową naskórka. Dodatkowo ksylitol wykazuje działanie antybakteryjne i przeciwzapalne, a także łagodzi podrażnienia. Podobnie jak w przypadku trehalozy, jego obecność w recepturze zapobiega krystalizacji masy kosmetycznej. Ksylitol znalazł zastosowanie w kosmetykach do pielęgnacji skóry suchej, wrażliwej oraz w produktach regenerujących, takich jak kremy, balsamy i żele.

Beta-glukan

Βeta-glukan to polisacharyd obecny w źdźbłach zbóż, owsa, pszenicy i jęczmienia, a także w ścianach komórkowych drożdży i grzybów. Składnik ten chętnie wykorzystywany jest w przemyśle kosmetycznym ze względu na właściwości nawilżające, przeciwzapalne, wygładzające, regenerujące i wzmacniające skórę. Dodatkowo ma on korzystny wpływ na włosy poprzez ich nabłyszczanie, wzmacnianie i zmniejszanie łamliwości.

Glukoza

Glukoza (cukier gronowy) to surowiec otrzymywany w wyniku hydrolizy skrobi. Jest składnikiem naturalnego czynnika nawilżającego (NMF), który odgrywa istotną rolę w prawidłowym nawilżeniu skóry. Dodatkowo glukoza zapobiega przesuszeniu włosów i rozdwajaniu się końcówek.

Sacharoza

Sacharoza to disacharyd składający się z glukozy i fruktozy pozyskiwany z trzciny cukrowej lub buraków cukrowych. Jest to klasyczny cukier stołowy występujący w postaci drobnych kryształków. Stanowi on główny składnik pasty cukrowej do depilacji czy peelingów cukrowych, w których pełni rolę naturalnego ścierniwa i delikatnie usuwa martwe komórki naskórka, pozostawiając gładką skórę.

Celuloza i jej pochodne

Celuloza jest polisacharydem stanowiącym materiał budulcowy roślin. Stosowana w kosmetykach celuloza mikrokrystaliczna pełni rolę zagęstnika, który nadaje wrażenie gładkości, efekt matujący, nie pozostawiając przy tym uczucia lepkości. Drobinki celulozowe oraz octan celulozy znalazły zastosowanie w peelingach do twarzy i ciała jako środek złuszczający, stanowiąc naturalne zamienniki polietylenu. W kosmetykach myjących wykorzystywana jest natomiast hydroksypropylometyloceluloza, która skutecznie zagęszcza układy detergentowe.

Skrobia

Skrobia to polisacharyd otrzymywany z ziemniaków, ryżu bądź kukurydzy. Składnik ten charakteryzuje się właściwościami adhezyjnymi oraz zdolnością pochłaniania wilgoci. Dodatkowo skrobia może poprawiać właściwości kryjące. Surowiec ten znalazł zastosowanie w produktach do makijażu (pudry, cienie do powiek, róże, podkłady), zasypkach dla dzieci, a także w suchych szamponach, w których odpowiada za wchłanianie nadmiaru sebum ze skóry głowy.

Miód i jego pochodne

Miód jest jednym z naturalnych składników wykorzystywanych w kosmetyce, który składa się głównie z dwóch cukrów prostych – glukozy i fruktozy. Surowiec ten stosowany jest od dawna w kosmetykach ze względu na właściwości wygładzające, zmiękczające, nawilżające i przeciwzapalne. Jest on częstym składnikiem maseczek nawilżających czy produktów do ust, w których wygładza spierzchnięty naskórek warg. Otrzymywana z miodu czwartorzędowa pochodna amoniowa (Hydroxypropyltrimonium Honey) to popularny składnik kondycjonujący stosowany w szamponach, odżywkach, produktach 2w1, kremach do twarzy i ciała. Składnik ten wiąże wodę, nadaje włosom połysk, a także wygładza je i ułatwia rozczesywanie na mokro.

Cukry w kosmetykach pełnią szereg funkcji, od nawilżania, przez regenerację, po łagodzenie podrażnień. Wykazują pozytywny wpływ na skórę, włosy, ale i na sam kosmetyk. Biorąc pod uwagę korzyści wynikające z zastosowania sacharydów w codziennej pielęgnacji warto zwrócić uwagę na ich obecność w składzie kosmetyku.

TREHALOZA

Poczuj jej moc na własnej skórze

ZOBACZ