Przychodzą niespodziewanie i znienacka, czasem już w dość młodym wieku. Wcześnie dostrzeżone i pielęgnowane dłużej pozostają w ukryciu, lekceważone szybciej stają się widoczne. Szczególnie atakują cerę cienką, delikatną i suchą, lepiej radzi sobie z nimi grubsza skóra tłusta. Bardziej dotykają osoby o bogatej mimice, które często mrużą oczy, uśmiechają, się marszczą czoło i brwi. To zmarszczki mimiczne, które uwidaczniają się na skórze jako pierwsze.
Jak powstają zmarszczki mimiczne?
Pojawienie się zmarszczek mimicznych jest kwestią indywidualną, uwarunkowaną także genetycznie. U jednych zarysowują się już po 20 roku życia, inni cieszą się gładką skórą do 40-stki. Wpływ na to mają zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne (odpowiednia dieta, palenie papierosów, ilość snu, ekspozycja na słońce, korzystanie z solarium). Jednak prędzej czy później u każdego staną się zauważalne. Wraz z wiekiem spada bowiem w naszej skórze poziom kolagenu, a tym samym traci ona zdolność do całkowitego wygładzenia po każdym grymasie, szczególnie jeśli wykonywany jest on setki razy. I tak płytkie początkowo zagięcia powodowane mimiką, z czasem stają się coraz głębsze, żeby wreszcie przemienić się w utrwalone bruzdy.
Nie tylko „kurze łapki”
Zmarszczki
mimiczne pojawiają się zazwyczaj w kilku okolicach na skórze twarzy:
kurze łapki w kącikach oczu, gdzie skóra jest wyjątkowo cienka, prawie bez tkanki tłuszczowej, charakterystyczne dla osób, które dużo się śmieją,
lwia zmarszczka między brwiami w kształcie litery V, cechująca osoby często marszczące brwi, czyni twarz zmęczoną lub surową,
zmarszczki na czole, uwidaczniające się poziomo przez większą część czoła, wynikają z zatroskanego i zdziwionego wyrazu twarzy,
bruzdy nosowo-wargowe, głębokie zmiany przebiegające od płatków nosowych w dół i okalające kąciki ust, które dodatkowo wzmaga siła grawitacji,
drobne zmarszczki wokół ust, w tej delikatnej a zarazem bardzo ruchliwej okolicy pojawiają się stosunkowo późno.
Przeciw zmarszczkom mimicznym
Nie istnieje cudowny sposób, aby uniknąć pierwszych zmarszczek. Trudno przecież zapanować nad mimiką, zachowując zawsze kamienną twarz. Z czasem i tak na niej zagoszczą. Można ją jednak do tego spotkania przygotować. Zgodnie z zasadą, że łatwiej zapobiegać niż potem zwalczać. Niezbędna w tym procesie jest systematyczna pielęgnacja polegająca na nawilżaniu, ochronie antyoksydacyjnej i przeciwsłonecznej, wykorzystująca właściwości takich składników jak:
dipeptyd pseudobotuliny – powoduje widoczne spłycenie zmarszczek mimicznych oraz zapobiega ich powstawaniu,
nawilżający kwas hialuronowy – wiąże i zatrzymuje wodę w naskórku, zapewnia skórze większą sprężystość i elastyczność przez co jest mniej podatna na tworzenie się zmarszczek mimicznych,
kolagen – odpowiedzialny za nawilżenie skóry, jej odpowiednie napięcie i elastyczność, spowalnia starzenie skóry,
witamina C – działa antyoksydacyjnie, rozświetla skórę i pobudza komórki do produkcji kolagenu, eliminuje problem zmęczonego wyglądu,
witamina E – zwana „witaminą młodości”, jeden z najskuteczniejszych „wymiataczy” wolnych rodników odpowiedzialnych za przedwczesne starzenie się skóry,
filtry przeciwsłoneczne – zapewniające ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB oraz fotostarzeniem.
Ważnym sprzymierzeńcem w walce ze zmarszczkami mimicznymi jest także tzw. zdrowy tryb życia, czyli zbilansowana dieta bogata w owoce i warzywa, picie dużej ilości wody, odpowiednia ilość snu, ruch na świeżym powietrzu, unikanie używek i stresu.
Wszystkie te starania z pewnością pomogą opóźnić moment pojawienie się zmarszczek mimicznych czy spłycić już istniejące, ale nie bójmy się ich tak bardzo, postarajmy się je polubić, ponieważ wyrażają nasze uczucie, nastroje i emocje.
Lato kojarzy nam się przede wszystkim z okresem wakacji, urlopów i wypoczynku. Jest to jednak również okres kiedy nasza skóra jest szczególnie narażona na szkodliwy wpływ czynników zewnętrznych, dlatego potrzebuje wyjątkowej pielęgnacji. Jak zatem dbać o skórę latem?
Niebezpieczne UV
Do naszej skóry latem dociera około 2/3 promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez słońce. Jest to promieniowanie podczerwone (IR), promieniowanie widzialne (VIS) i promieniowanie ultrafioletowe (UV). To właśnie to ostatnie, choć stanowi jedynie 10% widma słonecznego, dla naszej skóry jest szczególnie niebezpieczne.
Promieniowanie ultrafioletowe obejmuje trzy zakresy o różnej długości fal: UVA, UVB i UVC. UVC ze słońca jest wychwytywane przez osłaniającą ziemię warstwę ozonową i nie stanowi dla skóry zagrożenia. Inaczej jest z UVA (dociera aż do skóry właściwej) i UVB (działa głównie w obrębie naskórka), które odpowiedzialne są za przyspieszone starzenie się skóry, przebarwienia i zmiany nowotworowe. Promieniowanie UVB jest także przyczyną odczynu rumieniowego, oparzeń słonecznych, ale dzięki niemu syntetyzowana jest witamina D3 w skórze.
Fotostarzenie
Szczególnie niebezpieczne dla skóry latem są powtarzające się ekspozycje na promieniowanie UV bez odpowiedniego przygotowania. Następstwem tego jest tzw. fotostarzenie, które dotyka najbardziej osób o jasnej karnacji, o słabej naturalnej ochronie. Obserwuje się pogrubienie skóry, głębokie zmarszczki i bruzdy, dochodzi do zwyrodnienia włókien sprężystych. Rozkład barwnika jest nierównomierny, co sprzyja pojawianiu się przebarwień i odbarwień. Aby temu zapobiec skóra latem potrzebuje odpowiedniej pielęgnacji.
Pielęgnacja skóry latem
Skóra latem potrzebuje przede wszystkim ochrony przed słońcem i jego negatywnym oddziaływaniem. Ważne jest stosowanie kremów z filtrem i ich prawidłowa aplikacja (odpowiednia ilość nałożonego kosmetyku i częstotliwość nakładania). W tym okresie skóra może również ulegać wysuszeniu, podrażnieniom i przyspieszonemu starzeniu. Dlatego kosmetyki na lato powinny zawierać składniki nawilżające i odbudowujące barierę ochronną naskórka (kwas hialuronowy, glikozaminoglikany, masło shea, fitoceramidy), zmniejszające liczbę wolnych rodników (z witaminami A, C, E, flawonoidami) oraz redukujące podrażnienia skóry (alantoina, d-panthenol, galusan epigallokatechiny).
Stop przebarwieniom!
W pielęgnacji skóry latem szczególnie ważna jest witamina C, która jest doskonałym antyoksydantem. W połączeniu z arbutyną i roślinnymi składnikami rozjaśniającymi np. tarczyca bajkalska, morwa biała, hamuję aktywność tyrozynazy, dzięki czemu zapobiega powstawaniu przebarwień i rozjaśnia te już istniejące.
Słońce, tak jak woda jest nam potrzebne do życia. Pod jego wpływem w naszym organizmie wytwarzana jest witamina D oraz „hormony szczęścia” endorfiny. Warto jednak pamiętać by korzystać z niego z umiarem i odpowiednio zadbać o pielęgnację i ochronę skóry latem.
Mówi się, że oczy są zwierciadłem duszy. Przedstawiają nasze usposobienie, charakter i nastrój. A co zdradza skóra wokół oczu? To miejsce gdzie najszybciej pojawiają się zmarszczki i objawy starzenia. Dlatego tak ważne jest by o nią szczególnie zadbać.
Cienka i delikatna
Nasza skóra w zależności od miejsca na ciele ma różną grubość. W okolicach oczu jest niezwykle cienka, dlatego tak intensywnie oddziałują na nią czynniki zewnętrzne, w tym promieniowanie UV. Mała ilość tkanki tłuszczowej i gruczołów łojowych sprawia, że skóra wokół oczu łatwo ulega wysuszeniu, staje się wiotka i pojawiają się na niej zmarszczki.
Pierwsze zmarszczki
Jako pierwsze na skórze wokół oczu możemy zaobserwować zmarszczki mimiczne. Ich powstawanie wiąże się z równocześnie przebiegającymi dwoma procesami. Pierwszy dotyczy pracy mięśnia okrężnego oka, który praktycznie cały czas jest w ruchu – podczas mrużenia oczu czy w czasie śmiechu. Drugi proces, który nasila powstawanie kurzych łapek to naturalny ubytek wraz z wiekiem składników podporowych skóry (kolagenu i elastyny) oraz odpowiedzialnego za nawilżenie kwasu hialuronowego.
Zmarszczki z przesuszenia
Poza zmarszczkami mimicznymi dość wcześnie na skórze wokół oczu możemy zaobserwować tzw. zmarszczki z przesuszenia. Jest to związane z nieodpowiednią pielęgnacją tej wrażliwej i delikatnej skóry oraz negatywnym wpływem czynników zewnętrznych. Często dochodzi do niego latem, przy intensywnej eskpozycji na promieniowanie UV oraz zimą kiedy towarzyszą nam niskie temperatury i suche powietrze. Zmarszczki tego typu są dość łatwe do usunięcia. Wystarczy odpowiednio nawilżyć skórę.
Pielęgnacja skóry wokół oczu
Do pielęgnacji skóry wokół oczu warto stosować specjalne kosmetyki do tego przeznaczone. Są one zwykle pozbawione składników potencjalnie drażniących np. zapachów, barwników, mają lekkie konsystencje oraz zostały przetestowane okulistycznie. Wśród składników aktywnych warto szukać tych, które działają relaksująco na mięśnie (dipeptyd pseudobotuliny), pobudzają produkcję kolagenu (witamina C), redukują objawy zmęczenia (świetlik lekarski), rozjaśniają cienie pod oczami (algi fucus vesiculosus), a także zapewniają skórze odpowiednie nawilżenie (ektoina, kwas hialuronowy).
Skóra wokół oczu jest niezwykle podatna na brak prawidłowej pielęgnacji. Skutkuje to zwykle jej przyspieszonym starzeniem. Dlatego warto o nią prawidłowo zadbać jeszcze na długo przed pojawieniem się pierwszych zmarszczek.
Według ogólnopolskiego badania „Zwyczaje pielęgnacyjne Polek” 79% z nas przed zakupem kosmetyku czyta o nim opinie innych użytkowników. Każda skóra jest jednak inna i dlatego zdarza się, że taki wybór bywa nietrafiony. Dość często też zwyczajnie gubimy się w gąszczu sprzecznych informacji na temat konkretnego produktu. Jedni są zachwyceni, inni twierdzą, że kosmetyk zwyczajnie nie działa. Jak więc zatem dokonać wyboru najlepszego dla siebie produktu? Przede wszystkim czytając INCI.
Co to jest INCI
INCI to skrót od angielskiego – Internatoinal Nomenclature of Cosmetic Ingredients, czyli Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetycznych. Dzięki temu w całej Unii Europejskiej wszystkie surowce kosmetyczne nazywają się dokładnie tak samo. Jest to dla nas konsumentów duże ułatwienie, gdyż pozwala nam rozumieć i czytać składy kosmetyczne w dowolnym państwie członkowskim.
Co oznacza INCI
INCI to nic innego jak wymienione po sobie w określonej kolejności składniki danego kosmetyku. Nomenklatura ta powstała stosunkowo niedawno. Dopiero 1997 r. o jej wprowadzeniu zadecydowała Unia Europejska, Stany Zjednoczone, Chiny i Japonia. Wcześniej z uwagi na brak obowiązującego prawa wiele kosmetyków nie zawierało etykiet ze składem, co sprawiało, że konsument kupował preparat w dużej mierze nieświadomie.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi wymogami składniki roślinne w INCI zapisuje się po łacinie, związki syntetyczne natomiast w języku angielskim. I to jest chyba największe wyzwanie, gdyż dla wielu z nas te nazwy są zwyczajnie nieczytelne. Poświęcając jednak trochę czasu na ich analizę okazuje się, że jest w tym pewien schemat np. przy surowcach roślinnych znajdziemy zwykle określenie „extract” (wyciąg), „juice” (sok) lub „oil” (olej). Nazwy niektórych składników również mogą brzmieć podobnie do tych polskich np. „hialuronic acid” (kwas hialuronowy), „collagen” (kolagen) czy „panthenol” (pantenol).
Kolejność w INCI
Według badań nadal wiele z nas nie wie w jakiej kolejności są podawane składniki na opakowaniu kosmetyku. 30% ankietowanych sądzi, że wiąże się to z preferencjami producenta. Są również tacy, którzy uważają, że kolejność jest alfabetyczna. Tymczasem wymogi dotyczące INCI ściśle to regulują. Zgodnie z prawem wszystkie składniki kosmetyczne muszą być wymieniane na opakowaniu w kolejności od tego, którego w recepturze jest najwięcej do tego, którego jest najmniej. Przy czym surowce, których udział w masie wynosi poniżej 1% mogą być umieszczane na końcu składu w dowolnej kolejności. W Unii Europejskiej takie przedstawienie składu jest wystarczające. Co ciekawe w niektórych krajach np. Indiach podaje się również procentową zawartość danej substancji lub jej gramaturę. Niestety dla producenta niesie to duże ryzyko podrobienia produktu.
Bez tajemnic
Ilość substancji stosowanych obecnie w kosmetykach jest zawrotna. Każdego roku na targach surowcowych prezentowane są dodatkowo nowości w tym zakresie. Nie sposób zatem znać ich wszystkich. Jak więc świadomie i odpowiedzialnie wybierać kosmetyk do potrzeb swojej skóry? Jedna z zasad mówi o tym, by poznać oznaczenia w INCI tych surowców, które nasza skóra kocha i tych, które jej nie służą. Dla przykładu osoba ze skórą problematyczną powinna unikać kosmetyków, w których składzie w dużej ilości występuje olej z kiełków pszenicy (triticum vulgare germ oil), natomiast będą jej służyć preparaty z kwasem salicylowym (salicylic acid).
Opinie innych użytkowników o danym kosmetyku są z pewnością przydatne. Możemy się z nich wiele dowiedzieć o konsystencji, zapachu i zaletach danego preparatu. Jeśli jednak połączymy je z analizą składu INCI z pewnością łatwiej nam będzie wybrać kosmetyk, który nasza skóra pokocha.
Proces starzenia zależy od czynników genetycznych (starzenie endogenne, hormonalne) i środowiskowych. W niesprzyjających warunkach klimatycznych, czynniki środowiskowe (głównie promienie ultrafioletowe) mogą być odpowiedzialne za większość zmian obserwowanych w przebiegu starzenia skóry do 45 – 50 roku życia.
Starzenie się skóry – objawy
Objawy kliniczne zmian starzenia skóry pod wpływem czynników wewnątrzpochodnych i promieniowania słonecznego ściśle się ze sobą wiążą i składają na pełen obraz starzejącej się skóry. Oba procesy mogą powodować zupełnie odwrotne zjawiska, a ich wypadkowa jest czasem nazywana prawdziwym starzeniem skóry (ang. true aging).
Starzenie słoneczne dotyczy znacznie częściej osób z typem I i II skóry. Okolice najbardziej eksponowane, takie jak twarz, kark, ramiona są nim najbardziej dotknięte. Obraz kliniczny „słonecznego” starzenia skóry to między innymi pogrubienie skóry, bruzdy i głębokie zmarszczki, teleangiektazje i zmiany barwnikowe. Ponadto może dojść do rogowacenia słonecznego i innych zmian predysponujących do powstania nowotworów skóry i w końcu pojawienia się nowotworów skóry (raka podstawnokomórkowego, kolczystokomórkowego i czerniaka).
Obraz kliniczny starzenia genetycznego objawia się ścieńczeniem naskórka, wiotkością skóry i siecią delikatnych zmarszczek.
Jak odmłodzić skórę?
Kiedy zacząć przeciwdziałać starzeniu? W zasadzie już od około 20 roku życia. Najpierw pielęgnacja będzie polegała na odpowiednim nawilżeniu i natłuszczeniu skóry oraz ochronie przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Później nasza cera będzie wymagała aktywniejszych składników. Kiedy zaczniemy je wprowadzać zależy od wieku biologicznego skóry. Czasami osoby młode przez nieodpowiednią pielęgnację skóry i zły tryb życia mają ją bardziej zniszczoną niż rówieśniczki.
Cera starzejąca się może być np. cerą suchą lub tłustą. Wtedy do pielęgnacji takiej skóry dobieramy odpowiednie kosmetyki, które zwykle różnią się zawartością lipidów i dodatkowych substancji (np. o działaniu ściągającym). Składniki aktywne, zalecane w przypadku skór dojrzałych, niezależnie od rodzaju cery są takie same. Jednakże niektóre są szczególnie polecane w przypadku określonej cery np. kwasy owocowe dla skóry dojrzałej tłustej.
Pielęgnacja przeciw starzeniu się skóry
W serii Home Expert mamy kremy przeciwdziałające starzeniu o różnej konsystencji. Krem regenerujący ma bogatą konsystencję. Koi, nawilża i łagodzi podrażnienia. Lekką konsystencję posiadają 3 preparaty takie jak Emulsja kojąco-nawilżająca, Nocna kuracja rewitalizująca oraz Kojący krem BB. Emulsja koi i nawilża oraz przeciwdziała powstawaniu zmarszczek z powodu przesuszenia. Nocna kuracja poza działaniem przeciwstarzeniowym, poprzez zawartość kwasów, między innymi wyrównuje koloryt oraz zmniejsza widoczność tzw. porów. Z kolei krem BB jest kremem tonującym o właściwościach kojących, nawilżających i regenerujących.
Pod oczy w tej serii mamy Odmładzający krem pod oczy, zawierający szereg czynników aktywnych przeciwdziałających powstawaniu zmarszczek wokół oczu.
Ważna ochrona przeciwsłoneczna
W pielęgnacji cery dojrzałej istotne są preparaty mające właściwości ochronne przed czynnikami środowiskowymi powodującymi starzenie. Jest to ważne z punktu widzenia profilaktyki, ale również ułatwia skórze przeprowadzenie procesów regeneracyjnych. Podstawowymi preparatami ochronnymi są kremy z filtrami przeciw promieniowaniu UVB i UVA, jak również preparaty zawierające substancje o działaniu przeciwwolnorodnikowym. Wśród tych ostatnich substancji wymienia się witaminy: A, B, C i E, oraz takie składniki jak koenzym Q, kwas alfa-liponowy, czy flawonoidy i fenole pochodzące z roślin, np. z zielonej herbaty, soi, miłorzębu i innych.
Niektóre z antyoksydantów mają także różne właściwości regeneracyjne. Wyżej wymienione witaminy wywierają korzystne działanie na skórę. Witamina A dzięki licznym mechanizmom spłyca zmarszczki, poprawia elastyczność skóry i rozjaśnia przebarwienia. Również witamina B rozjaśnia przebarwienia i dodatkowo zmniejsza podrażnienia, wygładza cerę. Witamina C, jak poprzednie witaminy, zmniejsza przebarwienia oraz spłyca zmarszczki, podobnie jak witamina E. Do innych aktywnych składników kremów przeciwstarzeniowych zalicza się alfa i beta hydroksykwasy, fitoestrogeny, cytokiny, różne peptydy oraz inne substancje.
W serii Home Expert znajdziemy dwa preparaty mające filtry przeciwsłoneczne Nawilżający krem SPF 20 oraz Naprawczy krem ochronny SPF 50. Pierwszy z nich ma lekką konsystencję, zawiera składniki nawilżające, kojące podrażnienia oraz poprawiające koloryt cery ( w tym prowitaminę B5). Drugi z preparatów posiada wyższą ochronę przeciwko UVA i B oraz chroni przed promieniowaniem VIS oraz IR. Ponadto posiada działanie regenerujące.
Krem z filtrem to jeden z najskuteczniejszych kosmetyków przeciwstarzeniowych. Nie wygładza on bezpośrednio zmarszczek, nie poprawia jędrności skóry. A jednak w widoczny sposób może wpływać na jej kondycję i wygląd. W jaki sposób?
Objawy fotostarzenia
Niezależnie od pory roku do naszej skóry ze słońca i sztucznych źródeł światła dociera szkodliwe promieniowanie UV. Jest ono przyczyną wielu niekorzystnych procesów. Na skutek wzmożonej aktywności metaloproteinaz i wolnych rodników dochodzi do niszczenia włókien kolagenu i powstawania nieprawidłowych mas włókien elastynowych. Jako, że białka te odpowiadają za utrzymanie jędrności i elstyczności skóry pod wpływem promieniowania UV zaczyna ona tracić swoją gęstość i pojawiają się na niej zmarszczki.
Wydaje się więc, że krem z filtrem powinien na stałe zagościć w kosmetyczne każdej kobiety. Tym czasem wyniki badań raportu* „Zwyczaje pielęgnacyjne Polek” wskazują, że jedynie 44% z nas po niego sięga i w większości jest to stosowanie sezonowe.
Jak działa krem z filtrem?
Krem z filtrem to kosmetyk o działaniu profilaktycznym. Jego celem jest ochrona skóry przed głównym czynnikiem nasilającym jej starzenie, czyli promieniowaniem UV. Mechanizm jego działania w zależności od zastosowanej substancji aktywnej wiąże się z odbiciem szkodliwego promieniowania UV lub zamianą go w energię cieplną. Dzięki temu struktury podporowe skóry, w tym włókna kolagenu i elastyny nie ulegają zniszczeniu a skóra na dłużej zachowuje swoją jędrność i elastyczność.
Jaki krem z filtrem wybrać?
Współczesne kremy z filtrem często wykazują szerokie spektrum ochrony. Mogą działać w zakresie promieniowania UVA, UVB, VIS i IR. Takie preparaty chronią najlepiej. Zabezpieczają bowiem nie tylko przed promieniowaniem słonecznym, ale również przed tym pochodzącym ze sztucznych źródeł światła np. monitory, jarzeniówki itp. Nie wszystkie jednak kremy z filtrem będą działały w ten sposób, dlatego warto znać oznaczenia fotoprotekcji umieszczone na ich opakowaniach.
Co oznacza SPF?
Jednym z najbardziej popularnych oznaczeń dotyczących ochrony przeciwsłonecznej umieszczanych na opakowaniach kremów z filtrem jest symbol SPF. Niestety tylko 16% respondentek biorących udział w badaniu* wiedziało co on oznacza. Wiele kobiet uważa, że wskaźnik ten mówi o ochronie skóry przed wszystkimi rodzajami promieniowania. Tymczasem dotyczy on głównie promieniowania UVB. Jeśli chcemy by kosmetyk chronił również przed UVA, które w głównej mierze jest odpowiedzialne za starzenie się skóry powinniśmy szukać na opakowaniu kosmetyku dodatkowego symbolu UVA w kółeczku.
100% ochrony nie istnieje!
Zgodnie z wymogami prawa w Unii Europejskiej najwyższy wskaźnik ochrony przeciw promieniowaniu UVB to SPF50+. Jak wskazują badania* wiele Polek uważa, że kosmetyk taki zapewnia pełną ochronę przeciwsłoneczną, a po jego aplikacji skóra jest w 100% bezpieczna. Niestety tak nie jest. Żaden kosmetyk promieniochronny nie zapewnia takiej ochrony. Dlatego mimo stosowania kremu z filtrem powinniśmy pamiętać, że zbyt intensywna ekspozycja na promieniowanie jest zawsze szkodliwa dla naszej skóry.
My kobiety pragniemy być piękne i chcemy zachować młody wygląd skóry na długo. Świadczy o tym chociażby to, że kremy przeciwstarzeniowe to jedna z najlepiej sprzedających się kategorii kosmetyków. Preparaty tego typu mają jednak ograniczone możliwości i pewnych zniszczeń w skórze spowodowanych promieniowaniem UV nie są w stanie odwrócić. Dlatego tak ważne jest by każdego dnia chronić skórę, stosując krem z filtrem.
*Badanie „Zwyczaje pielęgnacyjne Polek” przeprowadzono metodą CAWI na reprezentacyjnej grupie 1000 kobiet
