Kseroza to nadmierna suchość skóry o znacznym nasileniu. Może być wrodzona lub nabyta. Najczęściej dotyczy twarzy, dłoni, podudzi, ale może również obejmować całe ciało. Suchość skóry związana jest ze znaczną utratą wody przez uszkodzoną warstwę rogową, niedobory lipidów, zmniejszone wydzielanie łoju. Stan ten pogłębia się wraz z wiekiem. Prawidłowa pielęgnacja skóry poprawia jej wygląd. Sprawia, że staje się ona gładsza, zmniejsza się/ustępuje uczucie świądu, ściągania, napięcia skóry.

U kogo występują objawy kserozy?

Kseroza może być fizjologiczna, związana z wiekiem. U około 50 % osób po 60-tym roku występuje suchość skóry, a po 75 roku życia stan ten dotyczy około 75% osób. Kseroza skóry może towarzyszyć różnym chorobom ogólnoustrojowym, jak: cukrzyca, niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, w przebiegu leczenia miejscowego lub ogólnego. Także choroby skóry takie jak: atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, wyprysk (eczema) mogą przebiegać ze znaczną suchością. Kseroroza nasila się również w związku z niekorzystnymi czynnikami środowiska zewnętrznego. Znaczenie ma ekspozycja na słońce, korzystanie z solariów, klimatyzacji, narażenie na wiatr, niską temperaturę, różne czynniki chemiczne. Gorące kąpiele, nieprawidłowa pielęgnacja skóry, mało zróżnicowana dieta, nagłe spadki wagi ciała, zaburzenia hormonalne mogą zwiększać objawy suchości. Czas jesienno-zimowy powoduje nasilenie zmian, gdy jest niska wilgotność powietrza (ogrzewanie), a i chętniej korzystamy z gorącej kąpieli/prysznica.

Kseroza – przyczyny

Choroby skóry, schorzenia ogólnoustrojowe, niekorzystne warunki otoczenia powodują uszkodzenie bariery hydrolipidowej, Skutkuje to większą utratą wody (wzrost TEWL) i prowadzi to do obniżenia funkcji ochronnej naskórka. Ubytek wody w warstwie rogowej powoduje zmniejszenie elastyczności, plastyczności skóry. Łatwiej powstają pęknięcia i szczeliny. Dochodzi do nieprawidłowego złuszczania korneocytów, skóra łuszczy się, jest szorstka w dotyku.

Warstwa rogowa powinna mieć 12-15% wody, a w skórze suchej jest jej poniżej 10%. Dlatego odpowiednie nawodnienie oraz prawidłowy skład lipidów w przestrzeniach międzykomórkowych warstwy rogowej poprawiają funkcję ochronną naskórka, Skład i ilość lipidów w warstwie rogowej jest różny w zależności od płci, pory roku, wieku czy okolicy skóry.

Kseroza – objawy

Kseroza skóry może mieć różne nasilenie – od zmian dyskretnych, do bardzo nasilonych z różnymi objawami towarzyszącymi. Może dotyczyć dłoni, twarzy, podudzi, czy całego ciała. Skóra jest sucha, cienka, delikatna, matowa, z obecnością drobnych łusek, łuszcząca się, nieelastyczna, łatwo ulega pęknięciom. Może być również zaczerwieniona, szorstka, miejscami pogrubiała, twarda. Na łokciach i kolanach może przyjmować szarawobiały odcień, przypominający zabrudzenie. Niekiedy taki obraz skóry w przebiegu chorób tarczycy określamy jako objaw „brudnych łokci i kolan”. W zależności od nasilenia zmian może być odczuwany świąd, mrowienie, pieczenie, uczucie sciągania, dyskomfort. Przesuszenie skóry może początkowo przemijać, jednak stopniowo utrwala się, szczególnie, gdy nie ma możliwości wyeliminowania czynników predysponujących. Prawidłowa pielęgnacja skóry poprawia właściwości ochronne naskórka i zmniejsza objawy suchości.        

Pielęgnacja skóry z kserozą

Poprawa kondycji skóry to przede wszystkim odbudowa i wzmocnienie uszkodzonej bariery naskórkowej, uzupełnienie lipidów, zmniejszenie utraty przeznaskórkowej wody, a tym samym wzrost elastyczności. Systematyczna pielęgnacja skóry, dobrana indywidualnie, niekiedy może wystarczyć do przywrócenia funkcji ochronnej naskórka. Dlatego warto stosować się do kilku wskazówek:

• mycie – wskazane są preparaty niezawierające mydła, silnie działających detergentów – delikatne, nie uszkadzające bariery skórnej, o ph około 5,5. Dodatkowo zalecane jest unikanie twardej wody,
• prawidłowe nakładanie kremu zaraz po kąpieli – preparat powinien być „uplastyczniony”, ogrzany w dłoniach i naniesiony na skórę przez delikatne przesunięcie dłoni,
• regularna pielęgnacja skóry,
• krem 1-3x dziennie głównie po myciu lub w razie potrzeby,
• preparaty na skórę w zależności od potrzeb, objawów suchości, w porze letniej mogą być o lżejszej konsystencji, 
• kosmetyki okluzyjne – wzmacniające barierę naskórkową i zmniejszające TEWL zawierające np. estry cholesterolu, olej kokosowy, masło shea, olej makadamia, fitoceramidy,
• preparaty zawierające humektanty – wiążące wodę w naskórku z mocznikiem, kwasem hialuronowym, gliceryną,
• kosmetyki z emolientami – wygładzające, zmiękczające, uelastyczniające skórę,
• wskazana ochrona przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi – UV, niska temperatura.

Czego unikać?

• długich, gorących kąpieli,
• peelingów gruboziarnistych,
• nadmiernego złuszczania skóry,
• pocierania skóry np. szorstki ręcznik, waciki kosmetyczne,
• niekorzystnych warunków atmosferycznych – wskazane zabezpieczenie skóry.