Na skórze głowy u mężczyzn możemy obserwować różne zmiany, szczególnie, gdy włosy ulegają przerzedzeniu. Łysienie androgenowe jest związane z miniaturyzacją mieszków włosowych, utratą owłosienia i powstaniem łysiny. Skóra głowy nie jest wówczas chroniona (przez włosy) przed słońcem, a wieloletnia ekspozycja (niekiedy 30-40 letnia) prowadzi do pojawienia się różnych dolegliwości. Obserwuje się suchość skóry, plamy przebarwieniowe, ogniska rogowacenia posłonecznego, niegojące się zmiany. Konieczna jest więc prawidłowa pielęgnacja skóry głowy i ochrona przed UV.

Łysienie androgenowe

Łysienie androgenowe to najczęstsza przyczyna łysienia u dorosłych mężczyzn. Schorzenie uwarunkowane jest genetycznie. Pierwsze objawy przerzedzenia włosów mogą być widoczne od 25-30 roku życia. Około 50% mężczyzn 50-cio letnich ma łysienie androgenowe, a u mężczyzn po 70 roku życia odsetek wzrasta do prawie 70%.

Łysienie androgenowe jest związane ze zwiększoną wrażliwością mieszków włosowych w określonych okolicach skóry głowy na dihydrotestosteron (powstaje z testosteronu przy udziale enzymu 5α- reduktazy). Skraca się wówczas faza anagenu, stopniowo dochodzi do miniaturyzacji mieszków i włosów. Więcej włosów wypada niż odrasta i dochodzi do łysienia. Coraz mniej jest włosów w anagenie (fazie wzrostu), a wzrasta odsetek włosów w telogenie (spoczynku).  

Miniaturyzacja mieszków i włosów zaczyna się na szczycie głowy. Stopniowo przesuwa się do tyłu linia czołowa włosów, tzw. wysokie czoło, pojawiają się „zakola”. W zaawansowanym łysieniu androgenowym u mężczyzn pozostaje pas włosów od jednej okolicy skroniowej, przez tył głowy, do drugiej skroni. Stopniowo i w tej okolicy dochodzi jednak do przerzedzenia włosów. Obszar skóry na głowie po utracie włosów w wyniku łysienia androgenowego zajmuje powierzchnię około dwóch dłoni. Tak zmieniona skóra głowy jest narażona na różne niekorzystne czynniki środowiska zewnętrznego: niską temperaturę (osoby z łysiną bardziej odczuwają „zimno” w tej okolicy, ze względu na brak włosów), działanie słońca (brak ochrony włosami).

Działanie słońca na skórę głowy

Wielokrotne, powtarzające się ekspozycje na słońce bez odpowiedniego przygotowania i pielęgnacji powodują szybsze starzenie się skóry i pojawianie się różnych zmian. Jasna karnacja ma słabszą naturalną ochronę przed UV. Należy pamiętać, iż promieniowanie słoneczne oddziałuje przez cały rok, ale o różnym nasileniu. Dlatego tak ważna jest całoroczna ochrona skóry przed słońcem, a zwłaszcza w miesiącach od marca do końca września. Naturalną ochroną przed słońcem skóry głowy są włosy odpowiedniej długości i obecność barwnika (melaniny) w skórze. Im jaśniejsza karnacja, im mniejsza ilość włosów na skórze głowy, tym słabsza ochrona, a w przypadku łysiny tej ochrony brak.

Obraz skóry głowy narażonej na wieloletnie działanie promieniowania UV

Do starzenia fizjologicznego związanego z wiekiem dołącza się starzenie wywołane działaniem promieniowania słonecznego, czyli fotostarzenie. Skóra wielokrotnie eksponowana na UV staje się sucha, łuszcząca, miejscami pogrubiała. Pojawiają się również brunatne plamy, ogniska rogowacenia, wyczuwalne na skórze jako szorstkie zmiany. Mogą także powstać różne zmiany guzkowe, o brunatnym zabarwieniu, niegojące się (nowotwory skóry). Wskazana jest konsultacja u dermatologa/chirurga.

Jak zadbać o skórę głowy?

Fotoprotekcja

Zaleca się noszenie nakrycia głowy już od pierwszych dni słonecznych. Wiosną może być czapka z daszkiem, a latem najlepiej kapelusz z dużym rondem, zakrywający uszy i dający cień na twarz i szyję. Kapelusz z małym rondem chroni głowę, uszy, ale daje słabą ochronę twarzy i szyi. Czapeczki z daszkiem nie chronią skutecznie uszu, tyłu głowy i szyi. Należy unikać słońca w godzinach 10-16, lepiej przebywać w cieniu. Istotnym elementem w profilaktyce fotostarzenia jest stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Im jaśniejsza skóra głowy, tym filtr powinien być „mocniejszy” (najczęściej 30-50). Preparat z filtrem trzeba nakładać na skórę około 15-30 minut przed ekspozycją na UV, a aplikację powtarzać co 2-3 godziny.

Pielęgnacja

Pielęgnacja skóry głowy w przebiegu łysienia androgenowego wymaga wielokierunkowego działania:

• mycie skóry głowy – łagodny preparat myjący, dostosowany do potrzeb skóry głowy,
• łagodzenie podrażnień skóry głowy i świądu – preparaty zawierające w składzie peptydy z protein ryżu, awenantramidy i ich pochodne, d-pantenol, alantoinę, galusan epigallokatechiny,
• nawilżenie i odbudowa bariery hydrolipidowej – maski, wcierki i inne kosmetyki z zawartością kwasu hialuronowego, glikozaminoglikanów, masła shea, trehalozy, estrów poliglicerolu i soli pca (sól sodowa kwasu piroglutaminowego),
• odbudowa mikrobiomu – kosmetyki zawierające probiotyki i prebiotyki,
• poprawa krążenia i opóźnienie procesu miniaturyzacji mieszków włosowych – kofeina, aminokwasy, witaminy,
• opóźnianie procesów starzenia się skóry (peptydy, czynniki wzrostu),
• rozjaśnienie przebarwień, wyrównanie kolorytu skóry (niacynamid, kwas traneksamowy, arbutyna).