Suchość skóry jest związana ze znaczną utratą wody przez uszkodzoną warstwę rogową, niedobory lipidów, zmniejszone wydzielanie łoju. W miarę upływu lat skóra staje się bardziej sucha, szybciej pojawiają się zmarszczki. Niekorzystne czynniki środowiska zewnętrznego, schorzenia skóry i  choroby ogólnoustrojowe mogą zwiększać odczucie suchości. Istotne znaczenie ochronne ma bariera skórno-naskórkowa i warstwa rogowa. Kontroluje ona wchłanianie różnych substancji z powierzchni skóry, zapobiega utracie cennych składników i wody z głębszych jej warstw.

Budowa warstwy rogowej

Warstwa rogowa to pozbawione jąder, spłaszczone komórki zwane korneocytami. Mają one we wnętrzu tzw. kopertę białkową, a na zewnątrz kopertę zrogowaciałą (cornified envelope-CE). Połączone są koreodesmosomami, a  między nimi występuje substancja złożona głównie  z lipidów (cholesterol, ceramidy, kwasy tłuszczowe) i tzw. naturalnego czynnika nawilżającego NMF (natural moisturizing factor).   Idealna warstwa rogowa budową przypomina ceglany mur. Cegłami są białka o odpowiednim składzie i ułożeniu,  a zaprawą lipidy. Nawodnienie oraz prawidłowy skład lipidów w przestrzeniach międzykomórkowych warstwy rogowej gwarantują zachowanie funkcji naskórka. W efekcie jest on barierą dla nadmiernej utraty wilgoci, chroni przed wnikaniem drobnoustrojów i urazami mechanicznymi, związkami chemicznymi i czynnikami fizycznymi np. promieniowaniem ultrafioletowym. Skład i ilość lipidów w warstwie rogowej zależy od płci, pory roku, wieku czy okolicy skóry.

Skóra sucha – objawy

Skóra sucha występuje u około 80% dojrzałych kobiet. Z wiekiem szybciej się starzeje, staje się pomarszczona, skłonna do tworzenia zmarszczek. Ma uszkodzoną warstwę rogową naskórka co osłabia jej funkcje obronne i zwiększa przeznaskórkową utratę wody (TEWL). Skóra sucha może dotyczyć całego ciała, jest cienka, pergaminowa, matowa, niekiedy zaczerwieniona, łuszcząca, szorstka, często ma jakby „brudny” wygląd.  Dodatkowo bywa  mało elastyczna, słabo napięta, niekiedy z obecnością pęknięć, np. na dłoniach w okolicy opuszki palca. Mogą prześwitywać przez nią naczynia krwionośne.  Stopniowo traci właściwości ochronne, staje się bardzo wrażliwa, skłonna do podrażnień. Początkowo przesuszenie skóry może mieć charakter przejściowy i nasilać się po działaniu niekorzystnych warunków otoczenia, nieprawidłowej pielęgnacji.  Powoli suchość skóry utrwala się, odczuwany jest świąd, pieczenie, uczucie ściągania, a ulgę przynoszą preparaty poprawiające właściwości ochronne naskórka.

Czynniki nasilające suchość skóry

Sucha skóra nabyta powstaje w wyniku działania czynników zewnętrznych (promieniowanie UV, klimatyzacja, wiatr, niska temperatura, różne czynniki chemiczne). Nieprawidłowa pielęgnacja, mało zróżnicowana dieta, nagłe spadki wagi ciała, zaburzenia hormonalne czy przyjmowane  leki mogą nasilać objawy suchości skóry.

Pielęgnacja skóry suchej

Poprawa kondycji skóry suchej to przede wszystkim odbudowa i wzmocnienie uszkodzonej bariery naskórkowej, uzupełnienie lipidów i zmniejszenie przeznaskórkowej utraty wody. Systematyczna pielęgnacja skóry, dobrana indywidualnie, niekiedy wystarcza by przywrócić funkcje ochronne naskórka. Istotne znaczenie ma prawidłowe mycie skóry suchej i ochrona przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi (UV, niska temperatura).

W pielęgnacji skóry suchej stosuje się emolienty o właściwościach nawilżających, natłuszczających i uelastyczniających skórę i zmniejszających stan zapalny.  Ważne jest także stworzenie efektu okluzji (estry cholesterolu, olej kokosowy, masło shea, olej makadamia) co zapobiega odparowaniu wody. W zatrzymaniu wody w naskórku pomagają również preparaty zawierające mocznik, ektoinę, kwas hialuronowy, glicerynę. 

Prawidłowo pielęgnowana skóra sucha odzyskuje lepszy wygląd. Jest gładsza, zmarszczki ulegają spłyceniu, zmniejsza się uczucie jej świądu, ściągania i napięcia.