W okresie menopauzy znacznie spada poziom hormonów kobiecych – estrogenów i progesteronu, ustaje miesiączkowanie, a różne zmiany dotyczą całego organizmu. Pogarsza się również stan skóry. Jest to tzw. starzenie wewnątrzpochodne, zwane hormonalnym, czy też fizjologicznym. Największym problemem jest suchość skóry, jej zmniejszona sprężystość i elastyczność  oraz wiotkość. Zmarszczki są bardziej widoczne, zmienia się owal twarzy, a skóra staje się bardziej obwisła. Obecne są przebarwienia, a zaburzona bariera naskórkowa sprzyja podrażnieniom. Dlatego skóra w okresie menopauzy wymaga specjalnej pielęgnacji…

Zmiany w naskórku

Keratynocyty mają mniejszą zdolność do proliferacji (odnowy). Obserwuje się ścieńczenie wszystkich warstw naskórka, głównie warstwy kolczystej i ziarnistej. Spada liczba melanocytów, ale mają one tendencję do gromadzenia się, co na skórze objawia się przebarwieniami. Wydzielanie łoju jest mniejsze, dlatego naskórek słabiej zatrzymuje wodę i zwiększa się TEWL. Skóra staje się mniej odporna na działanie różnych czynników zewnętrznych, łatwiej ulega podrażnieniom. Zmniejsza się także zdolność do naprawy, a gojenie uszkodzeń skóry jest wolniejsze.

Granica skórno-naskórkowa zostaje wygładzona, sople naskórkowe skracają się, a rozszerzają brodawki skóry, komórki warstwy podstawnej słabiej przylegają do skóry właściwej.

Zmiany w skórze właściwej

Zmniejsza się metabolizm komórkowy. Spada aktywność fibroblastów i synteza kolagenu, dochodzi do zwiększonej degeneracji włókien kolagenowych. Stają się one sztywne, mniej elastyczne, rzadziej rozmieszczone i o bardziej nieuporządkowanym układzie. W ciągu kilku lat menopauzy, skóra traci około 30% kolagenu. Elastyna jest wolniej syntetyzowana, ulega zmianom, a ułożenie włókien staje się nieco luźniejsze. Mikrokrążenie jest osłabione, mniej jest naczyń krwionośnych, a więc gorsze odżywienie skóry i zaopatrzenie w składniki odżywcze. Wydzielanie łoju i potu zmniejsza się. Wzrasta przepuszczalność skóry. Zmniejsza się także ilość proteoglikanów. Dochodzi do spadku ilości kwasu hialuronowego, a skóra zdecydowanie słabiej „zatrzymuje” wodę.

Zmiany w tkance podskórnej

Obserwuje się mniejszą aktywność adipocytów. Stopniowy zanik tkanki podskórnej prowadzi do zmiany owalu twarzy.

Objawy kliniczne skóry w okresie menopauzy

Skóra jest cienka, atroficzna, a zmarszczki bardziej widoczne. Zmniejszenie ilości tkanki podskórnej zmienia owal twarzy. Skóra staje się obwisła, mało elastyczna. Dochodzi do utraty funkcji skóry jako bariery, wzrasta przeznaskórkowa utrata wody (TEWL). Suchość skóry jest głównym problemem w okresie menopauzy. Skóra jest zdecydowanie słabiej nawilżona i ma słabszą możliwość „zatrzymywania wody”. Wydzielanie łoju jest mniejsze, ale może dochodzić do przerostu gruczołów łojowych, widocznych głównie na skórze czoła w postaci żółtawych grudek. Skóra jest bardziej wrażliwa na różne czynniki zewnętrzne, wykazuje skłonność do podrażnień, zaczerwienienia. Jest bledsza i gorzej odżywiona. Ma mniejszą zdolność do gojenia i regeneracji. Dużym problemem są przebarwienia, często na twarzy, grzbietach rąk, dekolcie.

Potrzeby skóry w okresie menopauzy

Główne problemy skóry w okresie menopauzy to suchość, brak blasku, przebarwienia, spadek elastyczności i sprężystości, wiotkość, zmarszczki, zmiana owalu twarzy, zaburzona bariera naskórkowa. Wzrasta wrażliwość skóry i jej skłonność do podrażnień. Polecane składniki czynne to: kwas hialuronowy, witamina C, E, hydroksykwasy, retinoidy, bakuchiol, niacynamid, madekasozyd (z wąkrotki azjatyckiej).

Skóra w okresie menopauzy wymaga codziennej prawidłowej pielęgnacji. Istotne znaczenie ma ochrona przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych, w tym fotoprotekcja. Ważne jest stosowanie kosmetyków z filtrami o szerokim spektrum działania promieniochronnego. Należy także wzmacniać barierę naskórkową (np. ceramidy, cholesterol), poprawić nawilżenie skóry poprzez wiązanie cząsteczek wody w naskórku (humektanty np. kwas hialuronowy, mocznik, kwas mlekowy), zmniejszyć przeznaskórkową utratę wody (emolienty np. oleje roślinne), stosować substancje odżywcze pobudzające naskórek i skórę właściwą do odnowy, w tym stymulujące syntezę kolagenu (np. peptydy, retinoidy, fitoestrogeny). W codziennej pielęgnacji nie może zabraknąć preparatów redukujących przebarwienia z niacynamidem, witaminą C, kwasem kojowym, traneksamowym, a także łagodzących podrażnienia. Oferta jest różnorodna np. krem, serum, ampułki, maski (do przygotowania w domu lub gotowe).

Warto także korzystać z zabiegów w gabinecie kosmetycznym – nawilżających, stymulujących regenerację i odnowę, zmniejszających przebarwienia, łagodzących podrażnienia, czy z zabiegów z zakresu medycyny estetycznej.